Waarom Internationale Vrouwendag 8 maart is: een radicale reden

Terwijl mensen over de hele wereld feest vieren Internationale Vrouwendag op donderdag - een jaarlijkse viering van 8 maart - zullen landen van Kirgizië tot Cambodja officieel de rechten en prestaties van vrouwen eren op politiek, economisch, sociaal en cultureel gebied. De dag is aangewezen als een officiële naleving van de Verenigde Naties sinds 1975, wat het Internationale Vrouwenjaar was, en is een nationale vakantie in vele delen van de wereld.

Maar de oorsprong van de dag gaat veel verder terug dan 1975 - en is radicaler dan we zouden verwachten van een dag die zo wijdverbreid gevierd wordt.

Gecentreerd rond de socialistische bewegingen van het begin van de 20e eeuw, hier is meer over hoe Internationale Vrouwendag (IWD) tot stand kwam:

De aanzet voor het instellen van een Internationale Vrouwendag is terug te voeren tot New York City in februari 1908, toen duizenden vrouwen die kledingarbeiders waren in staking gingen en door de stad marcheerden om te protesteren tegen hun arbeidsomstandigheden. “Net als vandaag bevonden deze vrouwen zich op minder georganiseerde werkplekken [dan hun mannelijke tegenhangers], bevonden ze zich in de lagere regionen van de kledingindustrie en waren werken tegen lage lonen en seksuele intimidatie ervaren”, zegt Eileen Boris, Professor Feminist Studies aan de University of California Santa Barbara.

GERELATEERD: Wat u moet weten over Internationale Vrouwendag

Ter ere van de verjaardag van die stakingen, die... voortgaande meer dan een jaar lang werd er voor het eerst een Nationale Vrouwendag gevierd in de VS op 2 februari. 28, 1909, aangevoerd door de Socialistische Partij van Amerika.

Geleid door Duitse campagnevoerder en socialist Clara Zetkin, het idee om van de dag een internationale beweging te maken die pleit voor algemeen kiesrecht, ontstond tijdens de Internationale Conferentie van werkende vrouwen in 1910. Zetkin stond bekend als een gepassioneerde redenaar en pleiten voor werkende vrouwenrechten, en haar inspanningen waren cruciaal voor de erkenning van de dag in een groot deel van Europa in de vroege jaren 1910.

Hoewel Internationale Vrouwendag was begonnen met actie van de vrouwenarbeidersbeweging in de VS, nam het in Rusland in 1917 een werkelijk revolutionaire vorm aan.

Net toen het idee van Zetkin zich door Europa verspreidde, kreeg Rusland (waar in 1913 Internationale Vrouwendag werd ingesteld) ook om andere redenen te maken met onrust. Het was tegen de achtergrond van een land dat uitgeput was door oorlog, wijdverbreide voedseltekorten en escalerend volksprotest dat de natie van 1917 Internationale Vrouwendag demonstratie werd gehouden op febr. 23 van dat jaar - het equivalent van 8 maart in de Russische kalender, wat de betekenis aangeeft van de datum van de herdenkingen vandaag.

Hoewel het niet de eerste Internationale Vrouwendag in Rusland was, heeft historicus en activist Rochelle Ruthchild van het Davis Center for Russian and Eurazian van Harvard Studies wijzen op de verschillen tussen eerdere protesten en deze demonstratie, die plaatsvond in de toenmalige hoofdstad Petrograd en betrokken was duizenden. "Vrouwen waren meestal degenen die op de broodlijn zaten en waren de belangrijkste demonstranten", zegt ze. “In feite houden mannelijke revolutionairen van [Leon] Trotski waren boos op hen, omdat deze ongehoorzame en zich misdragende vrouwen op deze Internationale Vrouwendag uitgingen, terwijl het de bedoeling was dat ze zouden wachten tot Kunnen”, verwijzend naar de jaarlijkse arbeidersprotesten op 1 mei.

GERELATEERD: Barbie introduceert Chloe Kim en Amelia Earhart Dolls voor Internationale Vrouwendag

Ondanks de initiaal richtlijnen van revolutionaire leiders, groeiden de protesten die op 8 maart begonnen, uit tot dagelijkse massastakingen van arbeiders uit alle sectoren die om brood, betere rechten en het einde van de autocratie eisten. Een week later deed de tsaar afstand van de troon, wat de ondergang van het Russische rijk aankondigde en de weg vrijmaakte voor het socialisme en de vorming van de Sovjet-Unie in 1922.

“Je zou kunnen stellen dat deze demonstraties de aanzet gaven tot troonsafstand van tsaar Nicolaas en het einde van de Romanov-dynastie”, zegt Ruthchild. "Dit was waarschijnlijk de meest ingrijpende van alle internationale Vrouwendag-demonstraties ooit."

Russische vrouwen eisten - en kregen -stemrecht in 1917 als direct gevolg van de protesten in maart en nadat meer dan 40.000 vrouwen en mannen opnieuw de straat op gingen om algemeen kiesrecht te eisen. Dit maakte Rusland de eerste grote mogendheid die kiesrecht voor vrouwen invoerde, een jaar eerder dan Groot-Brittannië en drie jaar eerder dan de Verenigde Staten. Sterker nog, suffragettes in het VK en hun tegenhangers in de VS keken allebei naar Rusland als voorbeeld en hielden vast aan wat zij zagen als de de vooruitgang van het land en bevrijding van vrouwen als een spiegel voor hun eigen regeringen, die waarschuwen dat ze achterop liepen.

“Vrouwenbewegingen, of het nu kiesrecht of arbeidsrechten zijn, hebben altijd een internationale band gehad”, zegt Boris. Britse suffragette Emmeline Pankhurst op bezoek in Rusland juni 1917 en de oprichting van de Women's International League for Peace and Freedom tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn voorbeelden van deze vroege 20e-eeuwse wereldwijde banden.

De viering van Internationale Vrouwendag zelf had in de 20e eeuw echter niet zoveel gewicht in de VS als in andere landen, grotendeels vanwege de politieke verenigingen met de Sovjet-Unie en het socialisme te midden van toenemende spanningen in de Koude Oorlog. Het feit dat er pas in 1975 een officiële VN-dagviering werd ingesteld, onderstreept dit punt, en kan nog wat gaan manier om uit te leggen waarom de dag vandaag de dag nog steeds niet zo algemeen wordt erkend in de VS als elders, hoewel het geen toeval dat maart de vrouwengeschiedenismaand van het land is.

"Ik vind het echt interessant dat mensen over de hele wereld deze dag observeren die eigenlijk in de VS is ontstaan", zegt Ruthchild, "maar de VS houden het niet in dezelfde mate waar."

In de eeuw sinds het voor het eerst werd opgericht, wordt Internationale Vrouwendag net zo vaak gevierd met feest als met protest, maar de erfenis van de dag blijft doordrenkt van de strijd voor vrouwenrechten - een element dat de afgelopen maanden opnieuw relevant is geworden, vooral nu de #MeToo-beweging mondiale dimensie heeft gekregen.

Kijkend naar de geschiedenis van Internationale Vrouwendag vandaag in Rusland, wijst Ruthchild op de "ironie" van recente ontwikkelingen in wetten die Russische vrouwen treffen; Zo tekende Vladimir Poetin vorig jaar een controversiële wijziging van een wet die: sommige vormen gedecriminaliseerd van huiselijk geweld. “Hoe is een samenleving die de bevrijding van vrouwen prees zo snel veranderd in een samenleving die zo sterk heeft gereageerd op noties van gelijkheid van vrouwen en vrouwenrechten?” ze zegt.

En Rusland is zeker niet het enige land waar vrouwen nog steeds worden geconfronteerd met uitdagingen op het gebied van hun rechten. "Zeker, er zijn mensen en leiders in de VS die de klok ook willen terugdraaien", zegt Ruthchild. Sinds de verkiezing van president Trump in 2016 en de Women's March begin 2017 zijn Amerikaanse vrouwen gemobiliseerd tot actie door gesprekken rondom seksuele intimidatie, gelijk loon, bedreigingen voor reproductieve gezondheidszorg en meer.

Internationale Vrouwendag lijkt zijn radicale smaak niet snel te verliezen.

"Dagen zoals IWD zijn een tijd om de gemaakte winsten te vieren en te meten hoe ver we zijn gekomen", Boris zegt, "maar ook om te zien dat er nog veel meer stappen te nemen zijn en zich opnieuw in te zetten voor de strijd vooruit."